Nielegalne zatrudnienie cudzoziemców jest problemem, który dotyka wiele krajów, w tym także Polskę. Pomimo rosnącej świadomości i wysiłków podejmowanych przez władze, nadal występują przypadki nielegalnego zatrudnienia, które niosą ze sobą poważne konsekwencje. Warto zatem zgłębić tę kwestię i zrozumieć, dlaczego warto przestrzegać przepisów dotyczących legalizacji pracy i pobytu cudzoziemców.
Przyczyny nielegalnego zatrudnienia
Coraz częściej w mediach słyszy się o tym, że firmy zatrudniają cudzoziemców, ale bez odpowiednich zezwoleń i umów. Przyczyn nielegalnego zatrudnienia jest wiele i wynika to z różnych czynników. Do najczęstszych wymienia się m.in. brak świadomości odnośnie przepisów prawa, które może być niezrozumiałe w przypadku zatrudniania cudzoziemca. Skomplikowane procedury legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców są czasochłonne i kosztowne. To skłania pracodawców do chęci uniknięcia kosztów, do których wlicza się np. opłaty za procedury administracyjne. A w niektórych przypadkach cudzoziemcy są zatrudniani z braku wystarczającej liczby kandydatów na rynku pracy w danym sektorze bądź regionie.
Legalizacja cudzoziemców w praktyce
W obliczu zmieniającego się prawa imigracyjnego i różnorodności procedur warto zastanowić się nad pomocą ze strony zewnętrznej firmy. Ona w pełni profesjonalnie wesprze firmę w legalizacji zatrudniania cudzoziemców. Aby przybliżyć proces legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców, zapraszamy do przeczytania Q&A, które przeprowadziliśmy z Eweliną Belter – kierowniczką działu rekrutacji i legalizacji cudzoziemców. Z rozmowy dowiecie się jak można poradzić sobie z wyzwaniam oraz to jak wygląda zatrudnienie osób z poza kraju.
To na początek. Na czym polega legalizacja pracy i pobytu cudzoziemców?
Obydwa procesy są bardzo złożone i wymagają dużego nakładu pracy oraz merytorycznej wiedzy. Legalizacja pracy polega na otrzymaniu z urzędu pracy lub urzędu wojewódzkiego dokumentu pozwalającego cudzoziemcowi na wykonywanie pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Legalizacja pobytu zapewnia możliwość przebywania cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozróżniamy kilka możliwości pobytowych np. ze względu na pracę lub naukę.
O co najczęściej pytają firmy, jeśli chodzi o cudzoziemców?
Dla firm liczy się przede wszystkim czas, w jakim cudzoziemcy będą mogli podjąć legalną pracę oraz otrzymają legalny pobyt na terytorium Polski.
Gdzie szukać pracowników-cudzoziemców?
Najlepiej kontaktować się z agencjami pracy, które współpracują z pośrednictwem pracy w Polsce i poza granicami. Tego typu firmy mają w tym doświadczenie, a klienci mogą zaoszczędzić czas, zlecając to specjalistom.
Co sprawdza się przed zatrudnieniem takiego pracownika? I na co trzeba zwrócić uwagę?
Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na umiejętności kandydata i dotychczasowy przebieg zatrudnienia cudzoziemca zagranicą oraz poziom znajomości języka wymaganego do zatrudnienia. Przy wykwalifikowanych specjalistach dodatkowo weryfikowane są umiejętności praktyczne.
Czy każdego cudzoziemca zatrudnia się tak samo?
Nie, mamy różne możliwości zatrudnienia oraz legalizacji, zarówno pracy jak i pobytu.
Gdzie można uzyskać informację dotyczące zezwoleń na pracę i innych dokumentów legalizujących pracę i pobyt?
W Polsce możemy otrzymać informacje w powiatowych urzędach pracy, urzędach wojewódzkich, a także w Państwowej Inspekcji Pracy i u Straży Granicznej. Poza granicami Polski, informacji można szukać np. na stronach konsulatu, dedykowanego dla kraju, z którego pochodzi cudzoziemiec.
Jak w skrócie wygląda taka procedura?
Przy legalizacji pracy musimy zweryfikować dokumenty i umiejętności cudzoziemca (np. doświadczenie, kwalifikacje), następnie składamy wymagane dokumenty do urzędu wojewódzkiego lub urzędu pracy i oczekujemy na wydanie dokumentu uprawniającego do pracy. Jeśli rozmawiamy o legalizacji pobytu to proces jest nieco bardziej skomplikowany, bo jest on realizowany w Konsulacie lub centrach wizowych na świecie, gdzie w większości nie mamy bezpośredniego dostępu i wsparcie merytoryczne odbywa się zdalnie.
Jak długo czeka się na pracownika, który nie przebywa w Polsce i musimy czekać na jego przyjazd?
Czas oczekiwania jest uzależniony od terminu wydania dokumentu uprawniającego do pracy oraz dokumentu uprawniającego do legalnego pobytu. Szacowany czas oczekiwania zależy również od kraju, z którego przybywa do nas cudzoziemiec. Ciężko jest określić minimalny lub maksymalny czas oczekiwania na przyjazd kandydata do pracy.
Jeśli pracownik-cudzoziemca przebywa już w Polsce czy jego proces legalizacyjny wygląda inaczej?
Tak, przede wszystkim legalizacja pobytu przebiega inaczej niż kiedy cudzoziemiec znajduje się poza granicami Polski. Natomiast dokument uprawniający do pracy niewiele różni się w przypadku cudzoziemca, który przebywa w Polsce lub zagranicą.
Jakie są najczęstsze błędy tego procesu?
Najczęstszym błędem jest nieznajomość obowiązującego prawa dotyczącego cudzoziemców. A przez to np. niedotrzymywanie terminów legalizacyjnych, nieprawidłowo składane dokumenty, brak stabilności zatrudnienia cudzoziemca.
Co należy zrobić w przypadku zrezygnowania przez cudzoziemca z pracy a ma on wyrobione zezwolenia i wszystkie potrzebne dokumenty?
Należy uchylić zezwolenie na pracę.
Czy zmiany w systemie prawnym dotyczącym cudzoziemców uprościły w jakikolwiek sposób legalizację pracy?
Tak, głównie dotyczy to obywateli Ukrainy. Dzięki wprowadzonej Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Procedura legalizacji pracy została znacznie uproszczona.
Dlaczego warto skorzystać z usług legalizacji przez zewnętrzną firmę?
Skorzystanie z usług legalizacji przez zewnętrzną firmę to przede wszystkim bezpieczeństwo. Doświadczenie i merytoryczna wiedza specjalistów pozwalają na zaoszczędzenie czasu, pieniędzy oraz przede wszystkim wyeliminowanie błędów w legalizacji. Te są bardzo często popełniane przez firmy i mogą mieć dla nich różne skutki prawne.
